Virus SARS-CoV-2
SARS-CoV-2, Hội chứng Hô Hấp Cấp Tính Nặng Do Virus Corona 2, là một “kẻ giết người khó đoán” với khả năng lây truyền cao (Cyranoski 2020) đã làm cho một nửa nhân loại, 4 tỷ người, phải ở nhà và0 đầu mùa xuân năm 2020. Căn bệnh nhanh tróng trờ thành đại dịch (Google 2020). Ở hầu hết các trường hợp, các triệu chứng không hoặc ít xuất hiện hoặc tự giới hạn bởi chính người bệnh. Một bộ phận người nhiễm có những triệu chứng nặng và đôi khi kéo dài (Garner 2020). Khoảng 10% số người mắc bệnh cần được chăm sóc y tế và khoảng một phần ba trong số đó cần điều trị tại đơn vị hồi sức tích cực. Tỉ lệ tử vong chung của SARS-CoV-2 dường như nhỏ hơn 1%.
Các virus virus corona có dạng khối cầu nhỏ khoảng 70 đến 80 nanomet (một phần triệu milimet) trên kính hiển vi điện tử mặt cắt mỏng (Perlman 2019). So với kích thước của con người, SARS-CoV-2 nhỏ như một con gà so với Trái đất (El País). Giống các loài khác, mục đích tồn tại của chúng là để sinh sôi nảy nở, ví dụ như người tinh khôn H. sapiens, những người đã thành công trong việc sinh sống ở hầu hết mọi nơi trên thế giới. Đôi khi để thực hiện mục đích này, chúng gây tổn hại tới các loài khác. Cho đến nay, SARS-CoV-2 dường như đã đạt được mục đích này. Đến ngày 7 tháng 6, chỉ một số ít quốc gia tuyên bố đã tránh được đại dịch.
Sự lây lan ra toàn cầu của SARS-CoV-2 có nhiều lý do. Loại virus corona mới sinh sống trong hệ thống hô hấp của con người và truyền từ người này sang người khác khi người mang virus ho, hắt hơi, la hét và nói. Nó tồn tại được ở cả vùng khí hậu lạnh lẫn vùng khí hậu ấm áp, và điều quan trọng nhất cũng là điều khác với hai loại virus corona chết người khác (SARS-CoV và MERS-CoV), SARS-CoV-2 có thể truyền bệnh trước khi khởi phát triệu chứng ở người đầu tiên (xem bên dưới, Nhiễm trùng không triệu chứng, trang 83). Không còn nghi ngờ gì nữa, SARS-CoV-2 đang trong giai đoạn thuận lợi – ít nhất cho đến khi cộng đồng khoa học phát triển được một loại vắc-xin an toàn và hiệu quả .
SARS-CoV-2 và họ hàng của nó
SARS-CoV-2 là một loại virus corona giống
- SARS-CoV (gây ra dịch năm 2002/2003),
- MERS-CoV (gây ra Hội Chứng Hô Hấp Trung Đông),
- Và một nhóm được gọi là CAR virus corona (gây Bệnh viêm phổi mắc phải ở cộng đồng do CoVs : 229E, OC43, NL63, HKU1) gây ra 15 đến 30% cảm lạnh thông thường.
Các virus nhóm CAR có khả năng lây truyền cao và gây ra khoảng 15 đến 30% các ca cảm lạnh thông thường, điển hình là trong những tháng mùa đông. Ngược lại, SARS-CoV và MERS-CoV có tỷ lệ tử vong lần lượt là 10% và 34%, nhưng chúng chưa bao giờ trở thành đại dịch. Từ quan điểm virus học, SARS- CoV-2 là một “siêu sao” trong họ virus corona: nó là sự kết hợp giữa khả năng lây lan cao và tỷ lệ mắc bệnh cũng như tử vong cao.
SARS-CoV-2 là một loại virus giống như các loại virus thông thường gây ra bệnh ở người như viêm gan C, viêm gan B, Ebola, cúm và virus gây suy giảm miễn dịch ở người. (Lưu ý rằng sự khác biệt giữa chúng lớn hơn sự khác biệt giữa người và loài amip). Ngoại trừ bệnh cúm, những virus này khó lây nhiễm ở người hơn SARS-CoV-2. Virus viêm gan C (HCV), nguyên nhân gây bệnh gan mãn tính và thường tử vong, chủ yếu lây qua qua có phơi nhiễm với máu, bởi các thực hành y khoa không an toàn và, qua quan hệ tình dục (ít thường xuyên hơn). Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV), ngoài lây nhiễm qua đường máu và mẹ sang con, quan hệ tình dục là một con đường lây truyền mạnh mẽ. Virus viêm gan B (HBV) thậm chí còn có khả năng lây lan hơn HCV và HIV vì được tìm thấy trong máu, dịch tiết cổ tử cung, tinh dịch, nước bọt và nước mắt với hiệu giá cao; thậm chí một lượng nhỏ máu hoặc dịch tiết bị nhiễm bẩn cũng có thể truyền virus. Môi trường lý tưởng cho HBV lây nhiễm bao gồm, trường học, cơ quan, trụ sở và bệnh viện nơi có nhiều người tiếp xúc gần gũi và lâu dài.
Đáng chú ý, ngoài HIV, viêm gan B và C, đa số các bệnh do virus không có thuốc điều trị. Ví dụ, không có phương pháp điều trị bệnh sởi, bại liệt hay đậu mùa. Đối với bệnh cúm, nhiều thập kỷ nghiên cứu đã cho ra hai loại thuốc cụ thể nhưng vẫn chưa thể chứng minh chúng làm giảm tỷ lệ tử vong – mặc dù đã thử nghiệm trên hàng ngàn bệnh nhân. Sau 35 năm nghiên cứu, vẫn chưa có vắc-xin để ngăn ngừa nhiễm HIV.
Sinh thái học của SARS-CoV-2
SARS-CoV-2 tổn tại với nồng độ cao ở đường hô hấp trên và dưới (Zhu N 2020, Wang 2020, Huang 2020). Virus này cũng đã được tìm thấy ở thận, gan, tim, não và máu mặc dù có nồng độ thấp (Puelles 2020). Bên ngoài cơ thể người, virus có thể được phát hiện lên đến 3 giờ dưới dạng khí dung (trong không khí), 24 giờ trên tấm bìa các-tông và hai đến ba ngày trên nhựa và thép không gỉ (van Doremalen 2020). Một nghiên cứu khác ghi nhận sự lây truyền ở nhà vệ sinh (bồn cầu, bồn rửa và tay nắm cửa) và quạt thống gió (Ong SWX 2020). Điều này tương tự với kinh nghiệm từ MERS, nơi có nhiều bề mặt môi trường xung quanh phòng bệnh sẽ dễ lây lan MERS-CoV, bao gồm những chỗ thường xuyên được bệnh nhân hoặc nhân viên y tế chạm vào (Bin 2016).
Nguồn: Bernd Sebastian Kamps
Christian Hoffmann
COVID Reference – 2020.4 Edition
